دربارهي ادبيات/ چهاردهمي
بانو و سگ ملوس را خواندم. هميشه فكر ميكردم چخوف چي دارد كه اين طور براي من تكان دهنده است؟ زبان ساده و موضوعات نه چندان پيچيدهي نويسندهاي كه نميخواهد دنيا را تكان بدهد و گرههاي هستي را باز كند، قاعدتاً نبايست اينطور من را منقلب كند. در آثار چخوف خبري از جملات پر شكوه به سبك رومن رولان يا تعهد گوركيوار نيست. چيزي كه در مواجهه با چخوف من را بينهايت تحت تاثير قرار ميدهد، هوش غريبش است. در بازخواني بانو با سگ ملوس بيش از پيش به نگاه تيز و هوشمندانهي نويسنده پي بردم. بانو با سگ ملوس تنها روايتگر تغيير شخصيت زن و مرد داستان نيست. بلكه چخوف براي همه چيز، ساختمانها، اشياء، كوه و دشت و طبيعت شخضيت ساخته و همهي عوامل داستان آغشتهاند به قصهي زن و مرد، رابطهشان، عشقشان و ترديدشان. چخوف بي آن كه براي ساختن شخصيتها مكثي بكند و تغييري در سرعت روايت به وجود بياورد، كاري كه در ميان نويسندههاي كلاسيك معمول است، شبيه نقاشي چيرهدست، بله دقيقاً شبيه صورتگري ماهر با يكي دو حركت قلم شخصيت را ساخته، شايد اوج شخصيتپردازياش وقتي باشد كه زن و مرد را در سالن نمايش كنار هم قرار ميدهد، از كارمندهايي كه مدال دولتي بر سينه دارند و نوجواني كه توي راهروي سالن ايستاده، ميگويد و به همين سادگي و به همين سختي، شخصيت آدمهاي فرعي داستان و موقعيت و جغرافياي داستان را ميسازد. چخوف حقيقتاً من را به گريه مياندازد، اشك شعف به چشم ميآورد آقاي دكتر.
دربارهي ادبيات/ سيزدهمي
تنها يك چيز غير از نوشتن هست كه نجاتم ميدهد. كه من را غرق نور و شادي ميكند. كه از توي چاه عميق تاريك اندوه درم ميآورد و مينشاندم روي تپههاي سرسبز روشن، جايي كه هواي سبك در جريان است. و آن توجه به اشياء است و ريز شدن روي حركات تنم. اصلاً نوشتن به خودي خود براي من چيزي ندارد، حتا قصه گفتن و داستانسرايي، بله من يك خائن به ادبيات هستم. نوشتن براي من پناهگاه است، نوشتن وقتي صرف ساختن تصويري از يك ليوان ميشود يا توصيف تابش نور بر طرح قالي ميان هال، نوشتن وقتي قرار است ابزاري باشد تا تن خودم را تصوير كنم، شبيه نقاشي كشيدن، شبيه طراحي با ذغال روي كاغذهاي كاهي بزرگ، هر چيزي كه بتواند حواسم را متمركز كند روي خودم و اشياء ساكت اطرافم، برايام نجات بخش است. چيزي كه مرا از هياهوي دنيا دور كند و خطوط پيچيده را محو كند و دنيا را برايام ساده كند، طرحي با چند خط باريك و پهن، تاريك و روشن و تمام.