جستن میان عشق

 
 دوستم دارد. این را می‌دانم. چند روز پیش داشت برایم تعریف می‌کرد که جوجه‌‌ی مارتی از تخم درآمده. بعد که قطع کرد چهار تا عکس پشت هم فرستاد. عکس‌های عجیبی بود. من در موقعیت‌های مختلف، جایی دارم می‌خندم، جایی تعجب کرده‌ام و یک جای دیگر گردنم کج است و دارم با مهربانی نگاهش می‌کنم، این شد سه تا، چهارمی را یادم نیست چه حالتی است. حالت من زیاد مهم نیست. چون آدم توی همه‌ی عکس‌ها حالت خودش را می‌بیند. چه عکسی باشد با قرار قبلی و جلوی دوربین ژست گرفته باشی و چه عکس‌های ناگهانی، به هر حال وقتی ظاهر می‌شود آدم خودش را می‌بیند و حال خودش را یادش می‌آید. این عکس‌ها اما به دلیل دیگری برایم جذاب است. این که تصویر عکاس هم توی عکس هست.  عکس‌ها را وقتی با من ویدیو چت می‌کرده گرفته و همه جا، در گوشه‌ی سمت راست، در کادری کوچک‌تر تصویر خودش هم هست. موهای سفیدش در هم است و با چشم‌های درخشان من را نگاه می‌کند. با دقت و ژرف مثل مردی که زنی را دوست داشته باشد.

جستن میان عشق

#جستن_میان_عشق 

 

 

دلم می‌خواهدش 
خواستن دل یعنی چه؟ من چه طور او را می‌خواهم. عجیب است، او دلخواه من نیست اما دل من می‌خواهدش. برای من، یا به‌تر است این‌طور بگویم که دلخواه بودن برای من چنین بود یا خیال می‌کردم چنین باشد که یک چیزی آن قدر بی‌عیب و کامل باشد که بشود اسم دلخواه روی آن گذاشت. یا این که نقصش معلوم نشده باشد و تا آن وقت آن چیز، آن شی یا آدم دلخواه می‌ماند و بعد رنگ می‌بازد. یا که حتا خیلی وقت‌ها من از چیزی کوچک چیزی دلخواه ساخته‌ام. چیزهایی را در آن دیده‌ام یا چیزهایی را به آن نسبت داده‌ام. راستش هیچ وقت هم فکر نکردم، یعنی بعدش که از شدت دلخواهی‌اش هم کم شد یا محو شد به کلی، باز فکر نکردم که اشتباه کرده بودم. یعنی آن خوبی‌ها و ویژگی‌ها کماکان در آن مورد (که حالا نیست و نابود شده)، در نظر من وجود دارد. اما چیزهای دیگری هم به مرور در میان آمده که مانع ادامه‌ی "پروسه‌ی" دل‌خواستن می‌شود. ولی در مورد او انگار چیزی فرق می‌کند. در مورد او انگار آن ویژه نبودن از همان اولش باعث می‌شود بخواهمش. می‌دانم خیلی دارم پراکنده می‌گویم. دارم تلاش می‌کنم برای دوست داشتنش دلیل بیاورم یا یک جوری دوست داشتنش را علمی و تئوریزه کنم. خب که چی؟ شاید موضوع خیلی ساده باشد. او به زبان دیگری حرف می‌زند که هم آوای آهنگین دارد و هم بار کلماتش برای من چندان روشن نیست و هم معنای خیلی از کلماتش را هنوز کامل نمی‌فهمم. این‌ها همه اگر چه می‌تواند سوتفاهم‌زا باشد، از طرفی تیزی‌های زبان را هم می‌گیرد. یعنی انگار تمرکز آدم بیشتر روی کشف و درک معناهاست تا اشارات ضمنی کلمات. این است که فحش هم از دهان خارجی طیبات است. این ربطی به حس حقارت و خودکوچک‌بینی ندارد، موضوع این است که آدم در برخورد با زبان بیگانه وقتی مفهومی را درک می‌کند، هر مفهومی که باشد، اولین واکنشش در لحظه ذوق از کشف و درک و دانستن معناست و بعد واکنش نسبت به حالتی که کلمه بیان می‌کند و همین فاصله‌ی کوتاه زبانی میان فهمیدن تا عمیقاً درک کردن، که هر چه هم بر زبان بیگانه مسلط بشوی، آن فاصله کم‌تر می‌شود، تیزی‌های زبان را می‌گیرد. اگر چه هر چه آن فاصله‌ کم‌تر شود و آدم آغشته‌تر شود به زبان بیگانه آن تیزی‌ها بران‌تر می‌شوند. آن وقت است که می‌شود به زبان بیگانه دعوا کرد. حالا این را که گفتم یاد چیزی افتادم که برایم عجیب بود. وقتی در خانه‌‌اش بودم چند بار به خودم آمدم و دیدم دارم با زبان او با خودم حرف می‌زنم، حتا وقتی غمگین بودم و توی آشپزخانه خودم را سرگرم کرده بودم، باز با زبان او با خودم کلنجار می‌رفتم. با همان یک مشت کلماتی که از زبان او می‌دانم. نمی‌دانم چرا دایره‌ی گسترده و درک عمیقم از زبان خودم را گذاشته بودم و با کلمات محدود او با خودم حرف می‌زدم. 
 
دلم می‌خواهدش 
ریشش بلند شده و سبیل‌هایش فر خورده بالای لبش. دیشب پیچیده در حوله‌ی سپید و زلف آشفته و خندان خیلی خواستنی شده بود. صبحش به او گفته بودم تا به حال کسی گفته که خیلی قشنگ می‌خندی؟ گفت این چیزها را نپرس. و این را یک جوری گفت که یعنی بعله بسیار گفته‌اند و حالا بگذریم و این جور اطوارها. من هم خندیدم و جیغ کشیدم که بعله بعله گفتن، زیاد گفتن... و او باز خندید. اما راستش می‌دانم که کسی تا به حال به او چنین چیزی نگفته. مثل این که مطمئنم کسی نبوده که عاشق ارتعاش دست‌های لرزان میم باشد یا بتواند سه صفحه درباره‌ی حالت سین وقتی چراغ‌ها را خاموش می‌کرد، بنویسد یا درباره‌ی دیدار در شب برفی با الف داستان کوتاه بنویسد. یا مثلاً ریز ریز نخی را که از پولیور ی آویزان بود توصیف کند. موضوع فقط دیدن نبود، نیست، موضوع آن طوری است که من می‌بینم وقتی مردی را می‌خواهم. مطمئنم زنی مثل من نیست. نه که زنی به خوبی من نبیند و ننویسد، زنی برای این مردها به خوبی من نمی‌بیند و نمی‌نویسد. مردهایی که من عاشقشان می‌شوم قبل از این که زیر بار سنگین دوست داشتن من خفه شوند، خوشبخت‌ترین معشوق‌ها هستند. حالا به حرف من می‌خندید، به خوش‌خیالی‌ام، خودم هم می‌خندم، اما اعتماد بانمکی است که به خودم دارم.  
 
دلم می‌خواهدش 
موهایش وقتی آشفته است خیلی قشنگ‌تر است. اصلاً یک حالی می‌شود، یعنی انگار خود استانبول را میان آن سپیدی‌ها دارد حمل می‌کند. همان‌طور زیبا و دیوانه. لازم است باز بگویم برای من چنین است؟ خیلی طبیعی است‌، از قدیم هم گفته‌اند که لیلی را باید از چشم مجنون دید. حالا نه که من مجنون باشم، او هم طبعاً لیلی نیست. اما همین که هست، همین بدن کوچک و اسکلت ظریف خیلی دلخواه من است. اصلاً یکی از خوبی‌هایش این است که می‌شود کت جینش را پوشید یا کاپشن سبزش را با دامن خردلی هماهنگ کرد و رفت توی خیابان. این از خوبی‌های رابطه با یک مرد نه خیلی قد بلند و نه خیلی درشت اندام و نه خیلی بروبازو دار است.  
 
دلم می‌خواهدش 
همیشه بوی نارگیل می‌دهد. به همه جایش روغن نارگیل می‌ما

لد، به موهایش. رشته رشته‌ی موهایش را آغشته به روغن می‌کند و آن موهای آشفته‌ی خوش و خندان را می‌خواباند کف سرش. کاش این کار را نمی‌کرد. این وقت‌ها از مرد شب کادیکوی که بلد بود عقب عقب راه برود، تبدیل می‌شود به مرد معمولی خسته و کلافه. بعد کمی اخم می‌کند، سرانگشتان چربش را با فاصله‌ی کمی از موها توی هوا نگه می‌دارد، خیره می‌شود توی آینه چند قدم عقب و جلو می‌شود و دقت می‌کند تا اگر تار مویی یک وقتی خدایی ‌نکرده سرکشی کرده باشد، آن را هم به راه بیاورد. بعد باز یک مشت روغن منجمد نارگیل برمی‌دارد و می‌زند به صورتش، به خطوط عمیق دور چشم‌ها و به خطوط موازی پیشانی و گونه‌ها و خط خنده‌ی دو طرف لب‌ها و احساس می‌کنم توقعش از روغن نارگیل زیاد است، شاید بخواهد معجزه‌ بشود و تمام آن خطوط نازنین محو شوند. دوست دارم بگویم عکس‌ کارت پایان خدمتت را دیدم و واقعا خیلی قیافه‌ی بی‌خودی داشتی با آن موهای کوتاه و صورت صاف و آن رتوش ناجور عکاسی‌های استانبول دهه‌ی نود. حالا هم شکر خدا که روغن نارگیل جز موهایت، چیز دیگری را از ریخت و قیافه نمی‌اندازد. اما این‌ها را نمی‌گویم و عوضش می‌ایستم کنارش و با هم از این عکس‌های توی آینه‌ای می‌گیریم. توی عکس من دارم می‌خندم، توی عکس من زیادی جوانم و شاد و موهایم چتری شده روی پیشانی‌ام و انعکاس برق گونه‌هایم نگاهم را روشن کرده و او اخم کرده، از بودن با من کلافه است و کمی ترس از آینده در نگاهش هویداست. توی عکس پدر و دختریم و توی واقعیت مادر و پسر.  
 
دلم می‌خواهدش 
امروز صبح تلفن کرد. وقتی گفتم سلام فقط صدای خنده‌اش می‌آمد. گفتم چرا می‌خندی؟ گفت بگذار تلفن حداقل یک زنگ کامل بخورد بعد بردار. گفتم منتظرم، این را پنهان نمی‌کنم. و او باز خندید. یک جوری که از خنده نفسش می‌رفت. کسی تا به حال مثل من منتظرش نبوده. این چیزها را می‌دانم، حتا اگر غیر از این بگوید. 
بعد اتوبوس آمد و قطع کرد. بعد برایم نوشت: 
 Pooneh 
Teşekkür ederim

جستن میان عشق

سپهری به نکته‌ی مهمی اشاره کرده این که همیشه عاشق تنهاست و دستش یعنی دست عاشق میان دست ترد ثانیه‌هاست.
من هم حالا این چنینم. کنار دوستانم هستم، دوستان مهربان و حمایت‌گرم، اما خیلی احساس تنهایی می‌کنم. چون گاهی مثل این روزهایم از احساسی لبریز می‌شوم که نه بلدم آن را تصویر کنم، نه می‌توانم درباره‌اش بنویسم و نه می‌شود با کسی درباره‌اش حرف بزنم. گیریم بشود هم، چه بگویم؟ دوستانم را دور هم جمع کنم یا مثلا به آزاده تلفن کنم تا بگویم که من فلانی را دوست دارم؟ یک جوری دوستدار و دلتنگش هستم که احساس می‌کنم دارم قلبم را بالا می‌آورم؟ یک جوری که یادم نمی‌آید تا حالا این جور بوده‌ام یا نه. 
این حرف‌ها گفتن ندارد چون توی این جهان بزرگ خیلی مسائل مهم‌تر از دوست داشتن یا دوست نداشتن است. مسائل مهمی که چنین حکایت کوچکی را می‌بلعد. چیزهای جدی و عاقلانه و بسبار منطقی و سطح بالا. واقعاً چنین چیزهایی هست و عاشق و دستش میان دست ترد ثانیه‌ها و ساعت‌ها و روزها اصلا اهمیتی ندارد. آن دنیای شفاف و پاک سپهری دیگر هیچ جای این جهان شلوغ و درهم نیست. همان وقت هم نبود، همان وقت که شاملو داشت عاشقانه‌های انسان‌های غول‌نما را به چه عظمت روایت می‌کرد، آنانکه که برای نوزاد دشمنشان به خاک می‌افتادند، همان روزها هم دنیای سپهری خیلی آبرنگی و کوچک و رویایی بود. همان وقت هم عاشق تنها بود و دستش همان شکلی بود که حالت دست من است، در همان موقعیت از دیرباز تا کنون.
بعد مسئله‌ی زبان هم هست. برای کسانی که خیلی نگران وضعیت زبان‌آموزی من بودند و برای آن عده‌ای که در حالی که نوک دماغشان را میان انگشت شست و اشاره‌شان گرفته بودند و پیف‌پیف کنان از مقابلم می‌گذشتند باید بگویم حالا می‌توانم درباره‌ی خودم و احساسم و روزگارم به زبان ترکی استانبولی حرف بزنم، یعنی آن قدری که ترنسلیت لازم نباشم و آن قدری که باعث ارتعاش رشته‌های عصبی کسی نشوم، کارم را راه می‌اندازم، اما هنوز نمی‌توانم برایش بگویم که وقتی موهایش را از پشت سر می‌بندد و سرش را جوری پایین می‌اندازد که من جعد آن چند تار موی سپید پس گردنش را می‌بینم چه حالتی بر من می‌رود، هنوز نمی‌توانم برایش بگویم زلف بر باد مده و اینا، یک جوری که جان کلام را گفته باشم. یک جوری که چیزی ناگفته نماند تا بغض و اشک شود و تنهایی بشود و دست تو دست ثانیه بشوم.

جستن میان عشق

عشق آدمیزاد را در بر می‌گیرد، مثل زره. عشق آدمیزاد را شکننده و روئین‌تن می‌کند. شکننده در برابر معشوق و روئین‌تن در برابر هر چه غیر او. البته کم‌وبیش روئین‌تن.
عشق کاری می‌کند آدمیزاد اشکش دم مشکش باشد. عشق قدرت تصویرگری، خیال‌پردازی و حافظه‌ی آدمیزاد را چندین برابر می‌کند.
این است که وقتی «او» از راه می‌رسد و همین‌طور که دارد کفشش را درمی‌آورد می‌گوید سلام عزیزم، حالا در خانه‌ام، دوش می‌گیرم، چای می‌گذارم و بعد با تو حرف می‌زنم...
یک نفر دیگر ۲۵۰۰ کیلومتر آن طرف‌تر می‌داند «اویش» کجا نشسته، چه‌طور خم شده و بند‌های پوتین سیاهش را از هم می‌گشاید و حواسش هست که شیر آب گرم در خانه‌ی «او» جایش برعکس همه‌ی خانه‌هاست و باید دو قاشق سر پر چای توی قوری ریخت. بعد اشک از چشم راست می‌سرد تا گونه‌ها و لب‌ها.

جستن میان عشق

این روزها زیاد به کلمات فکر می‌کنم. به مفهوم‌شان، به ریشه‌های‌شان و حتا زیاد به شکل ظاهری‌شان. مثلا عبارت "دلتنگی" همین‌جوری با زاویه دال و لام و سرکش گ و انحنای ی جلوی چشمم است. کلمات برایم جسمیت یافته‌اند، حجم دارند و بعد پیدا کرده‌اند. احساس می‌کنم می‌توانم کلمات را، حداقل بعضی از آن‌ها را در دستم بگیرم، توی جیبم بگذارم، یا بگذارم توی دهانم خیس بخورد. یا مثلا کلمه را مثل قرص جوشان بیندازم توی آب و به جیزجیزش گوش کنم و بعد آن را سر بکشم.

"دلتنگی"

دلتنگی چیست؟ چرا نامش این است؟ یعنی این احساس در آدمی چه طور کار کرده که نامش این شده، ترکیبی از دل و تنگی، آیا اشاره به فشرده شدن قلب دارد؟ به تنگ شدن رگ‌ها و کند شدن حرکت خون و سرد شدن بدن؟ آیا ممکن است آدم از دلتنگی بمیرد؟ از شدت دلتنگی مایوس شود؟ از فشار دلتنگی آرزو کند کاش اصلا دلی نداشت که به این روز بیفتد؟ یا مثلاً ممکن است دلتنگی مثل موتور محرک عمل کند؟ دست آدم را بگیرد از توی تاریکی خودش بکشد بیرون و ببردش دنبال یک راه حل، آدم را بیندازد توی یک جاده‌ای که حالا گیریم نه وصل که به نزدیکی موقتی، برساند؟ یا ممکن است دلتنگی منجر به فراموشی شود؟ فراموشی به عنوان سپر دفاعی، از یاد ببر تا کم‌تر رنج بکشی.

فکر می‌کنم همان‌طور که کلمات هم‌خانواده دارند، همسایه هم دارند. یعنی کلماتی که ممکن است پشت هم بیایند، احساسات به نوبت، اغلب به نوبت، مثل دیدار، دوست داشتن، دوست داشته شدن، فاصله، دلتنگی، فراموشی، یادآوری، دوری، ... 

 

خوابم می‌آید. نمی‌دانم چرا. دیشب زود خوابیدم، صبح هم خیلی زود بیدار نشدم. اما حالا خوابم می‌آید. سرم گیج می‌رود و دلشوره دارم. می‌روم بخزم زیر پتو و بعد باز برمی‌گردم به نوشتن.

 

خوابیدم، کمی و بعد بلند شدم رفتم توی خیابان، چند تلفن داشتم، با چند نفر باید تماس می‌گرفتم و این مضطربم می‌کند. غیر از دوستانم با هر کسی بخواهم تلفنی حرف بزنم اضطراب می‌گیرم. برای همین کارهای اداری‌ام را عقب می‌اندازم، احوال‌پرسی از خانواده را و یا قول و قرارهای تلفنی را. نمی‌دانم این چه مرضی است که دچارش هستم. امروز به هر زور و ضربی بود به کارهای تلفنی‌ام رسیدم. قبل از خرید، ماشین را مقابل میوه‌فروشی پارک کردم و با پیژامه در پیباده‌رو قدم زدم و با تلفن حرف زدم. کلکش را کندم، فقط مانده یک تلفن کاری که شاید آن را موکول کنم به فردا یا مثلا بشود با پیام واتس‌آپ به آن هم رسیدگی کنم. اصولا نوشتن برایم آسان‌تر است تا تلفنی حرف زدن، شاید چون در مواجهه در لحظه وحشت دارم. می‌ترسم مخاطبم چیزی بگوید و من نتوانم از پسش بربیایم، برنجم یا بترسم یا قول بی‌جهت بدهم. مثل این سفارش کاری اخیر. توی رودربایستی به خانمی که می‌خواهد زندگی‌نامه‌اش را بنویسم گفتم که یک هفته می‌آیم تهران می‌مانم تا به کارهای او برسم. چنین چیزی برایم مقدور نیست، اصلا دلم نمی‌خواهد این کار را بکنم. باید راضی‌اش کنم که از راه دور با هم کار کنیم.

غیر از دوستانم فقط با یک نفر دیگر هست که می‌خواهم تلفنی حرف بزنم، هم تلفنی، هم دیداری و هم نوشتاری. اصلا هر نوع وسیله و راه ارتباطی که باشد می‌خواهم با او داشته باشم.

امروز برایش نوشتم که آسمان آفتابی است و من روی کاناپه دراز کشیده‌ام و آسمان هم از قاب پنجره پیداست. برایش نوشتم که آسمان آفتابی من را به گریه می‌اندازد، همان طور که اگر ابری بود. برایش نوشتم هر چیزی من را به گریه می‌اندازد چون خیلی دلتنگش هستم.

بعد با خودم فکر کردم ممکن است این چیزها غمگینش کند، ممکن است باعث شود بیشتر بماند توی خانه و با صدای بلند به تلویزیون خیره شود. باز برایش نوشتم که من تسلیم اندوه نمی‌شوم و شجاع هستم و کار می‌کنم و زندگی‌ام را یک جوری پیش می‌برم که زودتر به او برسم.

بعد او صدایش را برایم فرستاد. آرام حرف می‌زند، شمرده و کلامش پر از اصوات و تکیه‌ کلام‌های مخصوص خودش است. زیاد حرف می‌زند، نه که پرگو باشد، یعنی به نظر من چنین نیست. فکر می‌کنم شاید به این خاطر این همه حرف می‌زند که بیشتر اوقات تنهاست. به قول خودش او هست و همین چهارتا دیوار و به دیوارهای سفید اتاقش اشاره می‌کند. زیاد حرف می‌زند و از من هم می‌خواهد زیاد حرف بزنم، می‌گوید فقط این طور می‌توانی زبان من را یاد بگیری. برایش مهم نیست چه قدر غلط و پرت و پلا حرف می‌زنم. جملاتم را کامل می‌کند، زمان افعال را تنظیم می‌کند، ضمیر مناسب را می‌چسباند به فعل تا یک چیزی سر هم شود که فهمیدنی باشد.

برایم صدایش را فرستاد. گفت که دوستم دارد و دلش تنگ شده و می‌داند که ما به زودی با هم زندگی خواهیم کرد و برای نوه‌هایمان قصه‌ی شگفت‌انگیز خودمان را تعریف می‌کنیم و این واقعیت است و خیال نیست و برای این که ما به هم برسیم مشکلات خیلی خیلی کوچکی وجود دارد که برطرف می‌شود. گفت همه چیز خوب می‌شود.

تقدیر گراست و فکر می‌کند من نتیجه‌ی دعاهای او نزد پروردگارش هستم. فکر می‌کند من فرستاده‌ی خدا هستم.

 

Aşk

عشق چیست؟ آیا عشق چیزی خیلی بزرگ است؟ خیلی شگفت‌انگیز؟ تکرار ناشدنی؟ خیلی خانمان‌برانداز؟ چیزی تهوع‌آور؟ روی اعصاب دیگران؟ حماقت‌بار؟ نمایشی برای خوشایند دوروبری‌ها؟ مرض است؟ یا نشان سلامتی روان؟ یک تعریف دارد که باید توی همان قاعده و چهارچوب باشد؟ با برنامه‌ریزی پیش می‌رود یا بر اساس بخت و اقبال است؟

عشق برای من چیز کوچکی است که توی جیبم جا می‌شود، می‌توانم آن را با خودم همه جا ببرم، توی خیابان، توی مهمانی، توی اتاقم، زیر پتو، فقط باید بشود هر دم لمسش کنم، تا جان بگیرم. باید مدام درباره‌اش با خودم حرف بزنم و با دیگران، مدام درباره‌اش بنویسم، مدام درباره‌اش نقاشی کنم. شاید این باعث شود به وقت عاشقی کسل کننده و غیر قابل تحمل بشوم. قصدم این نیست که خودم را با معشوقم فرو کنم توی چشم کسی. می‌دانم این‌ها داستان کوتاه‌های زیبایی است و زندگی من مجموعه‌ای از این قصه‌هاست. شاید کسی بگوید فلانی دیوانه است یا احساساتی است یا حتا بگویند هرزه است یا شخصیت وابسته دارد یا قلب پاک و مهربانی دارد یا حسش تازه و جوان مانده. نمی‌دانم. خودم هم نمی‌دانم کدام‌یک از این‌ها هستم. گاهی فکر می‌کنم از هر کدامشان کمی هستم. فعلا امیدوارم بیشتر از آن چیزهای خوب باشم و دیگر این که امیدوارم باز زودتر ببینمش.

 

جستن میان عشق

برگشتم خانه. نشسته‌ام پشت میز گرد، مقابل پنجره که همان پنجره است و سمت نور که از همان سوست و حالت پرده که همان است و کتاب‌ها که روی میز پخش و پلا هستند و دستمال مچاله و گوشی تلفن و ژاکت خاکستری که آویخته از صندلی و گل‌های خشک داخل گلدان. برگشتم خانه تا زندگی‌ام را در شهرم و دور از او دنبال کنم.

برگشتم خانه اما من از خانه‌ام نرفته بودم. خانه در من است و مدام بزرگ و کوچک می‌شود. گاهی خانه همین شهرستان کوچک است، گاهی شهر بزرگ، گاهی شهر دور، گاهی همه‌ی این‌ها در هم، گاهی هیچ کدام، آواره و بی‌خانمانم.

برگشتم خانه، حدود ساعت شش صبح، خودم را پرت کردم روی تخت، پتو را کشیدم سرم تا چیزی نبینم. چون که سیاهی سنگر من است. خودم را در تاریکی پنهان می‌کنم، در ندیدن و نشنیدن. من باید پنهان شوم، حالا را نمی‌دانم اما صبح چنین بود. باید نمی‌دیدم کجا هستم اگر نه باز چشم‌هایم مثل تشتی که پر از آب می‌شود و لب‌پر می‌زند، پر از اشک می‌شد و مزه‌ی شوری از پوست پلک پایینم می‌جوشید و می‌سرید تا لب‌ها و چانه و گلو. مثل اولین شب که از فرودگاه رسیدیم خانه. پرسید مسئله چیست؟

با جملات ساده و کوتاه با هم حرف می‌زنیم، گاهی فارسی و گاهی ترکی. او چند جمله‌ی فارسی یاد گرفته و من بسیار کلمات ترکی که سرهمشان می‌کنم. من به جمله‌های طولانی پیچیده عادت دارم، اهل مقدمه‌چینی و توضیح و تصویر ساختنم. اوایل می‌گفت این قدر دست و پا نزن، اما زود فهمید دست و پا زدن خصلت من است. حالا نگاه می‌کند و گوش می‌کند. گاهی می‌گوید تکرار کن، تکرار می‌کنم، جمله‌ام را از نو می‌گوید، درست شده و مرتب. می‌گویم تو چه‌طور فهمیدی چه گفتم؟ می‌گوید تو به زبان من حرف می‌زنی.

 

"زبان"

من نمی‌دانم به زبان چه کسی حرف می‌زنم. من نمی‌دانم این که من با آن ارتباط می‌گیرم نامش چیست؟ این مجموعه‌ی عجیب از اصوات و کلمات و لمس و تماس و حرکت چشم و کج کردن سر و جنباندن لب‌ها و فشار سرانگشت‌ها بر بازو. آیا زبان مجموعه‌ای از همه‌ی این‌هاست؟

 

"اشک آن شب چیز بود"

قسمت اول

پرسید چه مسئله‌ای داری؟ می‌خواست بداند مشکلم چیست که گریه می‌کنم. می‌دانستم، اما بلد نبودم برایش بگویم، فردا صبحش بلد بودم، فردا صبحش چند کلمه‌ی جدید در من جوانه زده بود و راه باز کرده بود. اما شب هنوز نمی‌دانستم و فقط گفتم "پرابلم یوک" و دماغم را با آستینم پاک کردم.

صبح برایش گفتم که من برای دوست داشتن باید خودم را بگسترانم. این را نگفتم، یعنی این را همین‌طوری فارسی هم بگویم کسی نمی‌فهمد منظورم چیست. گستراندن در دوست داشتن یعنی من باید مثل کسی که می‌رود سیزده به در، یک زیرانداز تمیز روی چمن‌ها پهن کنم و چای و شیرینی و تکه‌های نان و یک ظرف سالادالویه‌ی خنک و یک بالشت برای زیر سر و یک پتو برای روی تن و بعضی مخلفات مثل ورق بازی و تخته نرد و مهره‌های دبرنا و این قبیل چیزها با خودم داشته باشم و خودم را پهن کنم، ساکن شوم، در دوست داشتن ساکن شوم. یک جوری ساکن شوم که بدانم این جا خانه نیست، این جا پارک جنگلی چیتگر است... نه ‌نه، این جا را زیاد خوش ندارم، پارک جنگلی نظامی، طرف خودمان به‌تر است. یعنی بدانم که رفتنی‌ام، قرار نیست تا آخر عمر روی همان زیرانداز میان چمن‌ها سر کنم. یک جوری بمانم که ماندنی نیستم. یک جور آغشته شوم که آغشته نشوم. یک جوری گسترده شوم در زندگی دیگری که قابل جمع کردن باشد و یک جوری دیگری را در خودم ببلعم که قابل تفکیک باشد.

اما آیا چنین چیزی ممکن است؟ در چهل‌وهشت سالگی واقعیت دست انداخته دور گردنم و من را محکم چسبانده به دیوار و زل زده به چشمانم و این گریه‌آور است.

 

"اشک آن شب چیز بود"

قسمت دوم

صبح برایش گفتم اشک آن شب لبخند عشقم بود.

نه این را نگفتم، این را حتا همین‌طوری به زبان خودمان هم بگوییم خیلی لوس است. یعنی از بس گفته شده دیگر تاثیرش را از دست داده، حتا اگر واقعاً اشک آن شب لبخند عشق کسی باشد خیلی به عقل نزدیک است که آدم چنین چیزی را به زبان نیاورد و بلد باشد خودش جمله‌های تازه سر هم کند و تصاویری بسازد و حرفش را بزند. مثلا من با همان چند کلمه‌ی محدود و چند تا کلمه‌ی نورس برایش گفتم که دیشب گریه‌ امانم را برید، چون که کلماتم محدود است و نمی‌توانم آن چیزی را که درونم می‌گذرد برایت بگویم.

یادم نیست او چه گفت اما یادم هست که چه طور نگاه کرد. نگاهش از آن مدل نگاه‌هاست که کلمات در آن می‌جوشند. دقیقاً غلغل می‌کنند، من واقعاً حرکت کلمات را که در رطوبت داغ نگاهش شناورند می‌بینم. از همان شب اول هم دیدم، همان جور که ابروها را بالا می‌داد و کله‌اش را پرسان تکان می‌داد که "چه؟". بعد هم در ویدیوهای واتس‌اپ دیدم. خیلی خنده‌دار است. خنده‌دار و گریه‌آور، چون که این کلمه‌ی "واتس‌اپ" این میان خیلی ناجور و نچسب است، اما خب این هم یک وسیله است، مثل نامه و تلفن و همه‌ی چیزهایی که از پیشتر بوده تا آدم‌ها بتوانند از دور با هم حرف بزنند.

"واتس‌اپ"

شبیه اسم یک بازی کامپیوتری است. پر از شکلک و علامت و قلب و بوسه و هی هر مرحله را طی می‌کنی و می‌روی جلو، با قابلیت حذف و اضافه و خفه کردن صدا و مدیریت اوضاع.

 

"مدیریت اوضاع"

مدتی است فکر می‌کنم روابط انسانی شبیه بازی‌های کامپیوتری شده، گاهی حتا بازی هم نیست، چرا که در بازی یک هدف و استعداد و تفکر و هوشمندی لازم است.  اما یک جوری از ابراز وجود در دنیای مجازی هست که هیچ چیزی لازم ندارد، همین که توانایی این را داشته باشی که روی دکمه‌ای را فشار دهی کافی است، با نوک انگشت، نوک بینی، نوک زبان، نوک آلت تناسلی، با هر چیزی که بشود تماسی برقرار کرد. دیگر حتا تقه کردن هم نیست، یک مالش کوتاه و یکی حذف می‌شود، یکی اضافه می‌شود، یکی را ساکت می‌کنی، برای یکی بوس می‌فرستی و می‌روی مرحله‌ی بعد و مرحله‌ی بعد و مرحله‌ی بعد.

 

"لانگ دیستنس"

گفتم ببینمش مگرم درد اشتیاق

ساکن شود، بدیدم و مشتاق‌تر شدم

 

 

جستن میان عشق

در یک صبح پاییزی در اولین روز آذر ماه من برای بار نمی‌دانم چندم احساس گرفتگی در ناحیه‌ی چپ سینه‌ام کردم، بغض از حوالی دیافراگم موج بر‌داشت و مثل آب‌های سرکشی که به دیوارهای خزه بسته‌ی اسکله می‌خورند و شتک می‌زنند، تا گلویم بالا ‌آمد و با ضربانی تند پایین رفت. بعد سردم شد و همان‌طور بغض‌آلود در رخت‌خوابم غلتیدم و لحاف را تا روی سرم کشیدم و در تاریکی زیر لحاف به زندگی‌ام نگاه کردم و دیدم که چهارده ساله هستم.

 

آیا ما چهارده ساله‌های چهل‌وشش ساله برای دنیا خطرناکیم؟ برای خودمان چه؟ آیا دیگران با بی‌اعتمادی به ما نگاه می‌کنند؟ آیا نمی‌شود روی بودن یا نبودن ما حساب کرد؟ نمی‌شود با ما قرارداد کاری بست؟ یا اطمینان داشت که ما به موقع سر قرارمان می‌رسیم؟ آیا روح چهارده ساله را در تن چهل‌وشش ساله زنده نگه داشتن کار اشتباهی است؟ آیا می‌شود روح چهارده ساله را گاهی احضار کرد؟ مثلا نیمه‌های شب یا در آغاز صبح، در آغوشش گرفت، او را نوازش کرد، موهایش را شانه زد، رویش را بوسید و بعد رفت پی کار و زندگی؟ کارهای جدی و زندگانی چهل‌وشش ساله‌ها.

 

من فکر می‌کنم شما بزرگسالان این شادی اندک و احساس خوش‌بختی گاه به گاهتان را مدیون ما ارواح چهارده ساله هستید. این تتمه‌ی زیبایی و هنوز این اندک اثری که از شکوه ادبیات مانده، این ترانه‌ها که در میان کارهای جدی روزانه‌تان زیر لب زمزمه می‌کنید، شعرهایی که برای معشوق‌های عاقل و بالغتان می‌نویسید، حرف‌هایی که وقتی بعد از جمع و تفریق کردن و چرتکه انداختن و ورود به رابطه‌ی سالم و ماندگار و کم‌خطر، قرقره می‌کنید... آه با کمال احترام باید بگویمتان که هر چه زیبایی که توی این جهان خاکستر شده باقی مانده مدیون ما هستید.

البته ما هم هستی‌مان را به شما بدهکاریم، این هستی درب و داغان را.

جستن میان عشق

با مردی در استانبول آشنا شده‌ام. تقصیر من نبود. شب بود و هوا سرد بود و کادیکوی بارانی بود. کافه‌ها نیمه تاریک بودند و اثر الکل مغزم را داغ می‌کرد. تقصیر من نبود که مرد صدای تیزی داشت، وقتی می‌خندید مثل پسربچه‌ها می‌شد و وقتی نگاه می‌کرد مثل عاشق‌ها بود و وقتی می‌گفت بهتر است به هم وابسته نشویم انگار خیلی زندگی کرده بود. شاید مرد راست می‌گفت که ما باید در یک دنیای دیگر هم‌دیگر را می‌دیدیم. یک دنیایی که در آن دروغ نباشد. شاید ما داشتیم به هم دروغ می‌گفتیم، آن طور که او عقب عقب راه می‌رفت، یک جور رفتن که انگار آمدن باشد. شاید او داشت دروغ می‌گفت. در آن کت سیاه و شلوار کتان سیاه داشت دروغ‌های قشنگ دلنشین می‌گفت.

من از مرد خوشم آمد. تقصیر من نبود. آخر مگر آدم چه قدر تحمل دارد، آخر چه طور می‌شود مست باشی و در استانبول باران ببارد و مردی دروغ‌های قشنگ برایت بگوید و تو دل نبازی؟ تقصیر من نبود. تقصیر استانبول بود که خیلی قشنگ است، خیلی قشنگ می‌خندد، خیلی قشنگ غمگین می‌شود، خیلی قشنگ حرف می‌زند و آسمانش حتا در شب‌های ابری درخشان و زلال است. حالا از فکر کردن به وضعیتم گریه‌ام می‌گیرد. از این که ما به زودی از دوست داشتن هم دست می‌کشیم. چرا که میان ما دیوارهای بلندی است. زبان پر از سوتفاهم است. من نمی‌دانم کلماتم وقتی از سرم بیرون می‌آید تا به او برسد چه شکلی شده است. معنای کلمات پیچیده و بسیار پراهمیت شده‌اند. یک فعل ممکن است در ترجمه معنایش متضاد خودش بشود. شعرسعدی را برایش ترجمه کردم، سعدی گفته بود هر جا که روم سوی تو می‌آیم باز... در ترجمه شد هر جا بروی من هم می‌آیم پیش تو. بین این دو معنا زمین تا آسمان فاصله است. آن چیزی که سعدی گفته از زبان آدمی است که خودش اهل رفتن است، اهل سفر و خطر و دور و نزدیک شدن. ترجمه‌ی ناقص گوگل ترنسلیت از زبان آدمی است که مثل بند کفش به کسی وصل است، دنباله‌روست و آویخته.  

نمی‌دانم چرا همیشه باید به مردهای ناممکن دل ببندم. حالا هم که این همه کوه و کمر میان ما افتاده. این جمله را گفتم که می‌دانم به زودی از دوست داشتن از راه دور همدیگر دست می‌کشیم؟

فعلا میان یک داستان قشنگ هستم. داستان کوتاه زیبا.

 

جستن میان عشق

 ساعت دوازده ظهر است. اوقاتی که می‌خواهم شروع کنم به نوشتن، نوشتن روزانه و چیزی توی سرم نیست، نوشته‌ام را با این جمله شروع می‌کنم، با اعلام ساعت و تمرکز بر زمان. بعد خودم را می‌بینم، تصویر خودم را از بالا، انگار چسبیده باشم به سقف و یک خود دیگری از من نشسته باشد جای همیشگی‌اش پشت میز گرد چوبی. از این بالا و با این پرسپکتیو گردی تیره‌ای که سرم است، پیداست و کمی از شانه‌های‌ام در پیراهن خاکستری راه‌راه تیره و روشن و دسته‌ی گل‌های سوسنی و زرد و شیری رنگ در گلدان کنار دستم، نقاطی درهم به نظر می‌رسند. این همه در حاشیه و زمینه‌ی عسلی میز گرد و رومیزی سبز روشنی است که سیپ از استانبول برایم آورده.

حالا می‌خواهم این جا چیزهایی بنویسم و ثبت کنم تا یادم بماند:

دیشب ناگهان خالی شدم. چرا این‌طور می‌شود؟ می‌دانم که فرایند ترک و فراموشی یک دم نیست، مرحله به مرحله و ریز ریز است اما با این همه آن اتفاق نهایی در من همیشه در یک لحظه می‌افتد، یک دم است که می‌دانم حالا اگر معشوق سابق با بربری و ظرف کله‌پاچه از در درآید، چیزی در من تغییر نخواهد کرد، یعنی آن جانی که از من خارج شده دیگر برنمی‌گردد، حتا به گذشته‌ام شک می‌کنم. نه که واقعاً چیزی برای شک کردن باشد، نه که آن لحظات که داشتیم واقعاً عزیز و گرامی نبوده یا او همان‌قدری که نشان می‌داد خوب و خوش و مطلوب.

 این‌ها نیست  یک چیز دیگری است که حالا نمی‌دانم چیست، شاید فرایند رشد باشد، یعنی آدم چهل‌و‌شش ساله به چهل‌ودو سالگی‌اش با شک نگاه می‌کند یا شاید هنوز به تصویر جدیدش در آینه عادت نکرده، به قد بلندترش، به صدای روشن و کلمات واضحش. شاید چیزی که باعث می‌شود با شک به خودم نگاه کنم، نه گذشته‌ام که حالم باشد، حال تغییر یافته‌ام.

با این همه نه من آدمی هستم و نه اصلا او آدمی بود که بشود در نبودش با بی‌احترامی و تندی از او یاد کرد. گرچه خودم در خودم و به تنهایی، اما خوب و خوش و محترمانه تمامش کردم و از این بابت از خودم ممنونم (شرمنده عزیزم این یکی را دیگر نمی‌توانم پای تو بگذارم) و خیلی احساس قدرت دارم. فکر می‌کنم در یک رابطه آن چیزی که آدم را در جایگاه درستش قرار می‌دهد، آنچه که باعث می‌شود حس حقارت و طردشدگی نداشته باشی، آنچه که باعث اعتماد به نفس می‌شود اصلا این نیست که چه کسی آن دیگری را ترک می‌کند. یعنی ممکن است آن فاعل و ترک کننده شما باشید اما در فرایند ترک توان مواجهه و گفت‌وگو و شنیدن و همراهی یار سابق را نداشته باشید، با یک پیام توی تلگرام یا تلفن یا چند خط نامه سروته قضیه را هم بیاورید، دکمه‌ی بلاک و دیلیت هم که خدا برای همین روزها آفریده. بروی و پشت سرت را هم نگاه نکنی یا این که برای تحمل آن درد یا ناتوانی یا رنجیدگی یا کسالت یا هر حسی که داری اما نمی‌خواهی بگیریش دستت و توی نور خوب نگاهش کنی، به عشق و آغوش و رابطه‌ای دیگر پناه ببری یا که بگردی دنبال منابع جدید توجه یا اصلاً هیچ کدام از این کارها را نکنی و فرو بروی در خودت و خیال کنی تنها جای امن در این جهان کثیف که حتا یارت هم با تو تلخی می‌کند (آن قدری که با اندوه می‌گذاریش کنار)، فقط لاک خودت است. فکر می‌کنم همه‌ی این کارها یعنی زور مواجهه نداشتن، یعنی توی جایگاه خودت نبودن. از طرفی آن که ترک می‌شود هم وقتی حس جاماندگی و دوست‌ناداشته شدن دارد و کل زندگی‌اش تعطیل می‌شود و سقوط می‌کند ته دره‌ای که هیچ موجود زنده‌ای از دور و برش نمی‌گذرد تا با او حرف بزند و در این گفتن‌ها و شنیدن‌ها خودش را بازبجوید و چیزی از این شکسته شدن یاد نمی‌گیرد و دچار بی‌شکلی می‌شود، یعنی او هم توان مواجهه با خود تنهایش را ندارد، یعنی او هم در مرتبه‌ای نیست که عزت نفس ایجاب می‌کند باشد. می‌خواهم بگویم ممکن است تو طردکننده باشی اما دقیقاً همانی باشی که بیشتر می‌شکند و اعتماد به نفس کم‌تری دارد. باورش سخت است اما همیشه آن کسی که در ظاهر دست بالاست، آنی نیست که در واقعیت هم در جایگاه محکم‌تر و مطمئن‌تری است. موضوع واکنش بعد از اتفاق است.

یک بار ماشینم را با بی‌توجهی جایی پارک کردم و داخل مغازه‌ای شدم، وقتی برگشتم دیدم ماشینم نیست، خیال کردم پراید نازنینم را دزد برده، به خودم گفتم متانتت را حفظ کن. کسانی که من را می‌شناسند می‌دانند که آدم متینی محسوب نمی‌شوم، بلند بلند حرف می‌زنم چون مشکل شنوایی دارم، سخنان تند و تیز هم زیاد از لب و دهانم روان است، دچار اضطراب و وسواس فکری هم هستم و لب کلام این که رفتارهای ظاهری‌ام چندان با تعریف متانت جور نیست، اما خوبیش این است که یک جاهایی ناگهان آن زنی که انگار در زندگی گذشته‌اش شازده‌ای چیزی بوده سر می‌آورد بیرون و کنترل اوضاع را دست می‌گیرد. خلاصه این که تا زمانی که بفهمم ماشینم را جرثقیل برده چون جای نامربوطی پارکش کرده بودم، توانستم خوب و خوش و مسلط رفتار کنم. حالا این را گفتم تا چی را بگویم؟ یادم نیست، ها داشتم این را می‌گفتم که مهم اتفاقی نیست که می‌افتد، مهم واکنش بعد از اتفاق است که بتوانی با دل شکسته و خونین و چشم‌های اشکبار در میان آدم‌ها و اشیائی که هر کدامشان به قدر یک داستان کوتاه پروپیمان در خود تصویر و خاطره و احساس دارند راه بروی، اول سینه‌خیز و بعد ایستاده با پشت صاف.

راستش اولین بار است که می‌بینم قصه‌ی دوستی اگر اصیل و واقعی باشد حتا پایانش هم آغشته است به حسی از احترام و علاقه به خود و دیگری. اولین بار است که در خودم نه حس خمودگی که احساس بخشیدگی، بخشیدن خودم و بخشیدن دیگری را دارم و درک می‌کنم و فکر می‌کنم حتا این حال هم بستگی به دیگری ندارد، بسته به خودت است که چه طور هوشیاری‌ات را حفظ کنی، باهوش و طنزپرداز بمانی و بتوانی با چشم باز به خودت نگاه کنی و از خودت مراقبت کنی. واقعیت احتمالاً این است که یار سابق حتا در هنگام بودنش هم قرار نبود مراقب ما باشد، حتا وقتی در حال مراقبت و یاری است در نهایت این ماییم که مراقبت و محبت را برای او معنا می‌کنیم، مرزهایمان را نشانش می‌دهیم، مرزهای او را می‌شناسیم، انگاری و این طور که من فهمیدم گویا خیلی همه چیز به خودمان بستگی دارد و سهم طرف مقابل از پنجاه درصد کم‌تر است. خوبی و خوشی یا هر بلایی که سرمان می‌آید بسته به خودمان است. و عجیب این که همه‌ی این‌ها که من بعد از حدود نیم قرن زندگی بهش رسیده‌ام خیلی واضح و مبرهن است و اصلاً خودم هم قبل‌تر این‌ها را بلد بودم، اما انگار این حرف‌ها مال دیگران بود، به درد دیگران می‌خورد یا نوشته‌هایی بود که جاهایی می‌خواندم، مثل قصه‌ای که قهرمانش دیگری باشد، اما این بار خودم محور داستانم، میان ماجرا و آغشته و ناظر و درک کننده.

 

این را هم بگویم و بروم آشپزخانه. یک سری آدم هستند توی وبلاگستان و کانال‌های تلگرامی و کپشن‌نویس‌های اینستاگرام و فیس‌بوک که در مورد عشق و رابطه و آداب ترک شدن و وصل شدن مدام نظریه‌های خوشگل و قاطع ساطع می‌کنند، من همیشه از این آدم‌ها فراری بوده‌ام، لحن همه چیزدان و آرام و مسلط و مطلع‌شان حالم را بد می‌کرد، حالا می‌ترسم خودم از آن‌ها شده باشم. لطفاً نوشته‌های من را با لحن شک و تردید بخوانید.

جستن میان عشق

دارم کتاب سیر عشق دوباتن را می خوانم. کمی برایم تکراری و پیش پا افتاده است. اخیراً معاشرت با دوست فیلسوف، آشنایی خیلی دور و ناچیز با فلسفه، خواندن پروست، اثر اندوه به خاطر شکسته شدن و مدام نوشتن و حرف زدن با خودم، ذهنم را دقیق و پیچیده کرده و دلم می خواهد چیزهایی بخوانم که بیش از این کتاب دوباتن عمیق باشد. با این همه یک چهارم کتاب را که خواندم به صفحه ای رسیدم که توجهم را جلب کرد، نمی دانم در ادامه چی می خواهد بگوید، نمی دانم از آن فرضی که مطرح کرده چه نتیجه ای می خواهد بگیرد، اما چیزی را گفته که ذهن من مدت هاست درگیر آن است. این که جهان مبلغ زندگی دوتایی است. این همه اصرار برای تشکیل خانواده یا داشتن زوج یا بودن دائمی در یک رابطه ی احساسی، معلوم نیست چه قدر ضروری باشد. گاهی فکر می کنم می توانم تنهایی از پس احساساتم بربیایم. نه چون رابطه ی عزیز و محترمی شکسته، این هم نیست که خشم و کینه ای در دل داشته باشم یا حس طرد شدگی دارم یا دوست نداشته شدن. فکر می کنم از این ها عبور کردم، فکر می کنم حالا جایی ایستاده ام که می شود گاهی به رابطه ام و خودم و طرفم به طنز نگاه کنم و بخندم یا حتا بگویم افسوسی نیست، حقمان همین بود. خب اندوه هم می آید و می رود، همیشه گفته ام، مثل موج، آدم گاهی آرام و گاه طوفانی می شود. عشق هنوز هم برای من ماجرایی جذاب است، مسئله ای برای فکر کردن و پرداختن به آن و مدام پرس و جو کردن درباره اش. عشق به معنای عامش، عشق به نوشتن، خواندن، نقاشی کشیدن، پسرهایم، استانبول، سیپ، خانه آن یکی شهنواز، رفقایم، بازار فریدونکنار، چهارشنبه ی خانه ی مقابل برکه، جشن جایزه گلشیری، شب برفی، عدسی خانه ی هنرمندان،  خاطرات سال های مختلف، آدم های گوناگون، این مجموعه از یادم نمی رود و تاثیرش از جانم پاک نمی شود، دوست ندارم آن چه را تا به حال به دست آورده ام از کف بدهم، اما خیال نمی کنم این ها همه ربطی داشته باشد به آن جنبشی که در جهان راه افتاده، جنبش زوج یابی، زوج شدن و زوج ماندن، انگار هیچ کار یک نفره ای لذت ندارد. بله خاطره ی دیدن فیلم هانتکه با وی بسیار عزیز است، اما واقعیت این است که آن فیلم را می  شود تنها هم دید، آن لذت را قطعاً ندارد، چرا؟ چون لذت دیگری دارد. مهم نیست کدام لذت بخش تر است. گویا ما آدم ها در مسابقه ای افتاده ایم تا به دیگری بگوییم ما "ترین" هستیم، فیلسوف ترین، خوش گذران ترین، غمگین ترین، عاشق ترین، لایک خورترین، پر فالوئرترین، دچار مسابقه ی کثرتیم. نمی دانم از اول همین بودیم یا رفته رفته وقتی ویترین های پرزرق و برق وبلاگ و شبکه های مجازی رونق گرفت این طور شدیم. به هر حال حالا هر کدام از ما مشتری های خودمان را داریم و صحنه ی زندگی مان مثل یک بازار مکاره است که هر کسی خودش را فریاد می زند تا جلب مشتری کند.

اما همه هم این طور نیستند، من کسانی را می شناسم که در سکوت کارشان را می کنند، نویسنده ای که نوشته اش را وبلاگ نمی کند، سر صبر کتاب می کند و می دهد دست مردم، کتاب هم که می شود دنبال کارش و در دفاع از آن با دمپایی نمی دود، نقاشی، که اصلا نمی داند اینستاگرام چی هست، حضورش توی بوم و قاب است و میان رنگ ها و خط ها، مترجم و شاعری که ترجمه و شاعری شغلش است و نه ویترینش، آدم های آرام و بی سر و صدا هم هستند.

جورهای دیگر هم هستند، آدم هایی که این جهان برایشان ویترین و بازار نیست، دریچه ای است برای حرف زدن با خود و دیگری، مثلا من هر چه هم در ستایش انزوا و تنهایی بگویم نمی توانم کتمان کنم که دوستانم اگر تنها اندوخته ام نباشند، از ارزشمندترین  ثروت های زندگی ام هستند. نمی توانم نادیده بگیرم تاثیری را که رفقایم بر من داشتند، تشویقم به نوشتن، به نقاشی، به سفر، به تغییر، به رفتن، به ماندن، به خواندن... رفقایم پشت و پناه من بوده اند و من آن ها را از همین دنیای مجازی پیدا کردم تا این که رفته رفته برای هم واقعی شدیم، بعضی را هنوز تنها در همین قاب می توانم ملاقات کنم یا از همین مسیر فاصله ی میانمان را برمی داریم.

خلاصه که این حرف ها اصلاً گفتن ندارد، یعنی همه دیگر این چیزها را می دانند. اصلا چیزی هم که من می خواهم بگویم این نیست، چیزی که توی سرم هست، آن چیزی است که صبح وقت مطالعه به ذهنم رسید و البته که مدت هاست ذهنم درگیرش هست که چرا حول و حوش زندگی دو نفره، تشکیل خانواده و زوج بودن این همه تبلیغ می شود؟ گاهی فکر می کنم نکند سازوکار این هم شبیه کنکور باشد. مافیایی راه می افتد تا کلی نهاد و مرکز و آدم و دستگاهی عریض و طویل از راه آن ارتزاق کنند، یک تندیس موفقیت مجازی که برای رسیدن با آن باید از کلی مانع بگذری، بعد هم که به آن می رسی، می فهمی هیچ خبری نیست. نکند (خیلی با احتیاط دارم می گویم) گاهی (با تاکید بر "گاهی") دنیای دو نفره هم چنین چیزی باشد، برای این که بشود عظر و ادوکلن و شورت و زیرپوش ها را فروخت یا حتا برای تولید نوع خاصی از شعر و ادبیات و موسیقی. خب راستش ما خودمان یک کار کوچکی را شروع کرده ایم و یک جایی که دعوت شدم برای انجام پروژه ای همان اول کار به من گفتند تمرکزت روی طرح ها و متن های عاشقانه باشد. چرا؟ چون طرفدار این چیزها زیاد است. می شود گفت پول توی این است. مثلا کم تر پیش آمده کسی درباره لذت های تنهایی شعری بگوید یا سفر کردن به تنهایی و کشف جهان انزوا، حالا من هم که این چیزها را می گویم و به این حد از وارستگی و عرفان رسیدم فقط به خاطر این است که توی رابطه ای بودم و به تازگی عذرم خواسته شده. بله طنزآمیز و ناراحت کننده است. اما از قدیم گفته اند پدر فلسفه رنج است. (واقعاً کسی چنین چیزی گفته؟ واقعاً رنج هیچ نسبتی با نگاه فیلسوفانه به جهان دارد؟ و اصلا آیا این نگاه من، نگاه یک فیلسوف است یا نگاه یک عقده ای شکست خورده که با نفرت به خوشی های اندک معشوق سابقش از پشت ویترین دنیای مجازی نگاه می کند؟) پرانتز آن قدر بزرگ شد که حرفم را یادم رفت، چی داشتم می گفتم؟ ها، این که شاید این همه هم اصرار برای زوج بودن مهم نباشد، شاید البته شاید تکامل انسان همیشه هم در دو تا بودن نباشد، شاید انسان نیمه گمشده اش را نه در تن انسانی دیگر که مثلاً در عشق به سرزمینی یا عشق به هنری پیدا کند، و شاید من راستی راستی دارم به جایی می رسم که دیگر دلم نخواهد عاشق آدمی بشوم. شاید زندگی ام برود یک طرف دیگر، شاید هم به زودی ازدواج کنم و از این جا بروم. با مجسمه ها و نقاشی ها و رویاهایم ازدواج کنم و مهاجرت کنم به سرزمینی دیگر. چه پایان باشکوهی، عین توی فیلم هاست، زنی میانسال در مغازه ای در یکی از کوچه های استانبول که به ساحل و آواز مرغان دریایی منتهی می شود، نقاشی می کشد و می فروشد به شما. ولی خب مجسمه ها زن ها و مردهایی هستند که دارند زیرزیرکی هم دیگر را نگاه می کنند و نقاشی ها همه قصه هایی عاشقانه دارند. نقطه ی اوج سرگذشت زن میانسال هم این است که مردی بلند بالا با مشخصه های دلبخواه زن یک عصر پاییز از در مغازه درمی آید و زن از خود به در می شود و آن ها سالیان سال با هم به خیری و خوشی زندگی می کنند.

گویا درخشش ویترین خوشبختی خاموشی ندارد.

جستن میان عشق

خدمتتان عارضم که دلتنگم و هوای گریه با من است.

جستن میان عشق

خانه بوي او را مي‌دهد. بوي تند و تلخ تنش را. آن بويي را كه يك جور بي‌تابي و گيجي در خودش دارد. مثل خودش. چه طور اين‌طور است؟ در دنيايي كه غيرطبيعي بودن معمولي‌ترين اتفاقي است كه مي‌شود بيفتد، او چه‌طور اين همه طبيعي است؟ توي حمام ديدم چه‌طور حوله را از جارختي آويخته، با چه نظمي و شلواركش را تا كرده و گذاشته روي يكي از طبقه‌ها. با همان دقت عجيبش. پيژامه را با وسواس تا مي‌كند و بعد شيشه‌ي ماشينش را تا صبح پايين مي‌گذارد و ماشين را توي خيابان پارك مي‌كند. انگار آن شلوارك مهم‌تر باشد تا ماشين. منظم است و آشفته، صادق و دروغگو، دوست‌داشتني و آشفته‌كننده. درست مثل همان چيزي كه بايد آدميزاد باشد. احتمالاً همان چيزي است كه قرار بود همه‌ي ما باشيم. مثلا دليل خلقت آدميزاد. هنوز بزرگترين لذت با او بودن اين است كه مي‌َشود نشست و با هم فيلم ديد. ديروز گاهي پسر بچه‌اي مي‌شد كه مدام از مادرش مي‌پرسد چي شد؟ چي گفت؟ ديروز اين ساعت داشتيم آماده مي‌شديم كه برويم بيرون. با هم‌ديگر، دوست ما شده، دوست من و دوستانم. جنسيتش به چشم نمي‌آيد. چه جوري اين‌طور است؟ 

جستن میان عشق

رسد آدمی به جایی که حروف آی‌دی تلگرام یار رو نوازش می‌کنه، تازه پروفایل تلگرامش عکسم نداره. 

جستن میان عشق

...از دوست داشتنش فرار مي‌كنم. دوست داشتنش من را مي‌ترساند و در موضع ضعف قرار مي‌دهد. دوست داشتنش من را متعهد مي‌كند به چيزي كه نمي‌توانم به آن پايبند باشم. دوست داشتنش به من مي‌گويد از چيزي بگذر در حالي كه نمي‌توانم بگذرم، چشم ببندم، رها كنم. براي همين نبايد دوستش داشته باشم در حالي كه دوست‌داشتني است. مهربان و با مزه است. عجيب و غريب و باهوش است و خيلي مي‌داند. موهاي سفيدش را دوست دارم. بله موهاي سفيدش را، حالا برايم غريبه است شايد همين من را گيج كرده. خنده‌دار است. واقعا نبايد به من مربوط باشد و دوست داشتن بي‌جهت همه چيز آدم‌ها را به هم مربوط مي‌كند. وقتي دوستش دارم نسبت به او كنجكاو مي‌شوم، در حالي كه نبايد اين‌طور باشد. چون ما از هم دوريم. دوست داشتن توقع ايجاد مي‌كند. دوست داشتن با خودش دروغ و پنهانكاري مي‌آورد، تا همين جا هم خودداري مي‌كنم از نوشتن همه چيز و من دلم رهايي مي‌خواهد. دوست دارم خيلي خيلي بي‌خيال باشم. وقت نوشتن نمي‌خواهم به هيچ چيزي فكر كنم اما چون دوستش دارم مدام فكر مي‌كنم اين را نگويم و آن را نگويم تا غمگين نشود، نترسد، نرمد... مدام دارم سبك و سنگين مي‌كنم و من دلم اين را نمي‌خواهد. دلم مي‌خواهد بي‌رحم باشم. نه با او، با روزگار بي‌رحم باشم، مثل خود روزگار و تمام خشم و نفرتم را بنويسم. از همه چيز حرف بزنم از كثافتي كه دچارش هستم، از اوضاع خراب، از حال خوبم، از ترسم، از قدرتم، اما با او نمي‌َشود. چون كه دوستش دارم اما نمي‌خواهم اين طور باشد. دوست ندارم كلماتم را پاك كنم، پنهان كنم، خط بزنم. باز اين جا رسيده‌ام كه همه چيز را با هم بخواهم. نمي‌شود هم كسي را دوست داشت و هم همه چيز را به او گفت. اين جور در نمي‌آيد. چون نمي‌شود مورد دوست‌داشتني را آزرد يا غمگين كرد. و من مدام دچار اين دوگانگي هستم. ميلم براي حرف زدن با او، خيلي حرف زدن، مدام حرف زدن و ترسم از اين كه بارش را سنگين كنم يا چيزي بگويم كه از من دور شود يا در موضع ضعف قرار بگيرم. اين دوست داشتن لعنتي، اين از راه دور دوست داشتن. اين امكان معاشرت نداشتن. اين پرسش‌هاي بي‌جواب، اين چيزهاي بي‌ارزش كه پررنگ مي‌شوند و آدم را آغشته مي‌كنند. 

جستن میان عشق

دیشب روی کاناپه خوابیدم، برای این که خیال کنم، دیشب، دیشب نیست. خیال کنم دیشب آن صبحی است که تو آمدی و رفتی اتاق من خوابیدی و من توی هال، روی کاناپه خوابیدم. تا خیال کنم تو نرفته‌ای، تو تازه آمده‌ای.

جستن میان عشق

دختر همسایه هنوز دارد تولد مبارک را تمرین می‌کند، از اول پاییز همین را تمرین می‌کند، کمی زیادی محکم روی کلاویه‌ها می‌کوبد، محکم و با عجله.
پسر توی اتاقش دارد بازی آنلاین می‌کند، توی اتاق دربسته.
من، تنها، مثل یک زن میانسال واقعی نشسته‌ام روی مبل کهنه‌ی سماقی رنگ، کتاب و دفترم دوروبرم، میان مشق و کار و درس، عینک به چشم و با دهان نیمه‌باز به تلویزیون خیره شده‌ام. خیره مانده‌ام و اشکم از گوشه‌ی چشمم روان است. چون توی تلویزیون دختری دبیرستانی عاشق پسری دبیرستانی شده و من زن میانسال با عینکی بر چشم و دهان نیمه‌باز هنوز از دیدن چنین چیزی گریه‌ام می‌گیرد. گریه‌ام می‌گیرد چون دلتنگش هستم و او امروز دو بار تلفن کرد.

جستن میان عشق

آدم‌ها هميشه چيزي از خودشان در من جا مي‌گذارند. بعد آن چيز مال من مي‌شود. آن چه جا مانده، حتا وقتي نزد آن‌ها بازگردد اثري از من را در خود خواهد داشت، مثلا اثر نگاه من يا اثر لمس دست‌ها يا لب‌هايم يا شايد آن چيز را بو كرده باشم و اثري از تماس نوك بيني‌ام مانده باشد. يا اثر چيزي، روحي، جاني، اتفاقي بر قلبم. گاهي هم طور ديگري است. نمي‌دانم اين كه مي‌خواهم بگويم جايش همين جاست يا نه، يعني در ادامه همين جمله‌ها بايد بيايد يا نه. اما يك جوري به هم مربوط است. توي سر من به هم مربوط مي‌َشود. درباره آدم‌هايي است كه چيزهاي من را مال خودشان مي‌كنند، مي‌برند و بعد برش مي‌گردانند و پيش من جا مي‌گذارند در حالي كه ديگر مال آن‌ها شده. ميم استاد اين كار است. چيزي از من مي‌گيرد، بعد آن را جا مي‌گذارد. دستبند سنگ نارنجي‌ام را گرفت. دو تا دستبند سنگ دارم كه فكر كنم نارنجي است، يعني رنگش را خاطرم نيست، دوست هم ندارم حالا بلند شوم بروم ببينم چه رنگي است. براي من دستبند سنگ نارنجي است كه به يكيش تكه‌اي طلا شبيه بته جقه وصل است و آن ديگري ساده، رديفي از سنگ‌هاي نارنجي به نخ كشيده است، شبيه تسبيحي كوچك براي دور مچ. ميم گفت اين چه قدر قشنگ است و گفت از اين‌ها مدل مردانه‌اش هم هست يا نه؟ نمي‌دانم اين را گفت يا نه، اما خوب يادم هست گفت چه قدر قشنگ است. كنارش دراز كشيده بودم و او مچم را ميان دست‌هاي روشنش گرفته بود و نگاه مي‌كرد. من هم نگاهم به دستم بود، ميان انگشت‌هاي كشيده و مرتعش او. و شايد تنمان از عرق چسبناك بود يا نبود، اين‌ها را يادم نيست، اما نگاهش را به مچ دستم خوب به خاطر دارم و خودم را يادم هست كه دست انداختم و آن يكي دستبند را كه ساده بود درآوردم و دادم به ميم و او هم خيلي ساده گرفت و انداخت دور مچش. خيلي ساده بود، مثل اغلب چيزهايي كه با ميم ساده و سرراست است. آن قدر صريح كه من را به شك مي‌اندازد. خيلي گذشت تا باز ببينمش، شايد دو ماه. اين‌ها را دارم براي كي تعريف مي‌كنم؟ دارم براي خودم قصه مي‌گويم. ذهنم مثل گذشته شده، لحنم و كاركرد زبان و روانم مثل قبل قصه‌گو شده.
ميم دو ماه بعد آمد، در حالي كه من بارها به او شك كرده بودم. عميقاً شك داشتم و گيج بودم، هنوز هم هستم، اما چيزي از او نمي‌پرسم. چون همين‌طور كه هست دوستش دارم و راضي‌ام، اگرچه احساس مي‌كنم براي هم‌ديگر كافي نيستيم اما در نهايت راضي‌ام، چرا كه او خيلي با من مهربان است. مهرباني‌اش خيلي غافلگيرم مي‌كند. مهرباني‌اش باعث شده من بزرگ شوم، مدام من را تشنه و حريص خودش نمي‌گذارد و من هم ديگر مثل گذشته بند توجه مداوم او نيستم. نمي‌دانم چرا،‌ شايد چون محبتش بزرگ و گرم است.
ميم دو ماه بعد آمد و آن تسبيح باريك نارنجي سنگي هنوز دور مچ‌ نازنينش بود. دست‌هايش شبيه دست‌هاي تندیس داوود است و با خيال راحت مي‌َشود گفت "مچ‌ نازنينش" بي‌آن كه نگاه اغراق‌آميز يك هوادار يا علاقمند يا عاشق در اين توصيف اثري داشته باشد. تسبيح بعد از دو ماه دور مچ نازنينش بود و وقتي رفت تسبيح را توي قفسه‌ي كتابخانه‌ام جا گذاشته بود. مثل چيزي كه مال خودش باشد،‌ از اول مال خودش باشد و حالا جا مانده باشد. مثل مسواك نويي كه از من گرفت و دو روز پيش كنار كارت راننده‌ي دربستي توي قفسه كتابخانه‌ام جا گذاشت و رفت. مثل ميدان زشت شهر كه بعد از رفتن او جا مانده وسط خيابان، بي‌كس و كار، بي آن كه هيچ كسي بخواهد دورش بچرخد و پي مردي باشد كه در اولين ديدار كت‌ و شلوار سرمه‌اي راه‌راه با جليقه‌ي كاموايي پوشيده و وقت خداحافظي مي‌گويد گونه‌ات را به گونه‌ام بچسبان.

جستن میان عشق

از گذشته:
صبح داشتم با پسرک‌حرف می‌زدم، دستم را توی هوا حرکت دادم، ناگهان دیدم چه حرکتم شبیه دست‌های توست، وقتی چهار انگشتت را می‌چسبانی به هم و انگشت شست را با فاصله نگه می‌داری. این حالت را وقتی به دست‌هایت می‌دهی که داری درباره‌ی چیزی طبقه‌بندی شده یا تقریباً قطعی حرف می‌زنی. همیشه همین‌طور است، وقتی بر مردی عاشق می‌شوم کلماتش را در دهانم دارم و حرکات دست‌ها و بدنش را. صبحی که با روشنی دست‌های تو‌ شروع شود، صبح است. اگر نه که من فرو می‌روم در تاریکی‌های خودم. دیروز برای من نوشتی «عزیزکم» من هنوز دارم از آن کلمه تغذیه می‌کنم، نمی‌دانم عشق وجود دارد یا نه. نمی‌دانم من وفادار به عشق هستم یا نه، نمی‌دانم مرز وفاداری و خیانت کجاست. اما می‌دانم آن چه از تو در قلبم دارم احساس خیلی خوبی است و نجات دهنده‌ی من است. تو نمی‌گذاری من فرو بروم.

جستن میان عشق

 

شاید عشقی عشق باشد که در آن احساس رقابت مدام با زمین و زمان و همه‌ی آدم‌ها و اشیا دور و بر معشوقت نداشته باشی و معشوق آن قدر سنگ تمام گذاشته باشد که عاشقی که تو باشی به خودت ببالی که چه ارزشش را داری که این طور دوست داشته شوی. شاید عشقی عشق باشد که عاشق ببیند برای اولین بار جراتش را دارد که در روشنی به تمامی عریان شود و بگوید بیا، این منم، دوستم بدار. در چنین رابطه‌ای کسی عاشق دائمی یا معشوق همیشگی نیست، مدام جا عوض می‌کنید و نو می‌شوید.

جستن میان عشق

روزهای هفته هر کدامشان به نام مردی است. شنبه مال آن یکی بود که موهای خرمایی داشت و تا صبح پای تلفن برایم آواز می‌خواند.

 در خیابان برف می‌آمد و شب به روشنی می‌زد. آوازه‌خوان دوره‌گردی می‌خواند: با تو‌ رفتم، بی‌تو‌ باز آمدم... من و مرد در شنبه ایستاده بودیم. او‌ دستم را گرفت و گفت: کاش این همه دلپذیر نبودی.

داشت می‌رفت.

 

چهارشنبه بیمار بودم. سخت سرفه می‌کردم و نفسم می‌رفت و دیر می‌آمد. مرد چهارشنبه ران‌های زیبایی داشت و از بس سیگار می‌کشید صدایش رفته بود. فقط تصویر بود، تصویری ثابت از مردی که آدم‌ خوبی بود. همیشه «آدم خوب» بودن برایم شرط کافیِ عاشق شدن بود. من روی زمین خانه‌ی او ‌دراز کشیده بودم و او نور اتاق را کم می‌کرد، بعد به طرف من آمد.

 

جمعه‌ها زمستان است. مرد جمعه سرانگشتان لرزان دارد. با زبان دیگری حرف می‌زند و کلمات را جوری می‌نویسد انگار پیش‌تر توی ‌مخلوط کن انداخته باشندشان‌. روز تولدش برایم نوشت: به من تلفن کن و تولدم را تبریک بگو. 

 

من و او میان جمعه پشت یک میز نشسته بودیم، من سندروم پاهای بیقرار دارم، حتا در بیداری، حتا وقتی نشسته‌ام پاهای ناآرامم راه می‌رود، پایم زیر میز خورد به پایش، پیش‌تر لمسش کرده بودم، حتا بوسیده بودمش، اما پاهایش غافلگیرم کرد. 

 

روزهای دیگر هفته هم هستند و مردان دیگری که صاحب هر روزی بودند. حالا یادم نمی‌آیدشان. جز یکی که داستانش مفصل است.